Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010

Xαμαί πέσε δαίδαλος αυλά, ουκέτι Φοίβος έχει καλύβην, ού μάντιδα δάφνην, ού παγάν λαλέουσα, απέσβετο και λάλον ύδωρ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:
Με το κείμενο που ακολουθεί προσπαθώ να αμφισβητήσω ή/και να απορρίψω κάποια στερεότυπα και εμμονές σχετικά με τη δυνατότητα αλλαγών στη συγκρότηση και λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιών. 
Π.χ. υποστηρίζω ότι,
- η ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται από βασικά ένστικτα τα οποία δεν αλλοιώθηκαν στη μακρά διαδρομή της ανθρωπότητας ούτε μπορούν να αλλοιωθούν. Απλώς μεταμφιέζονται.
- ο διαρκής ανταγωνισμός ατόμων και ομάδων είναι αναπόφευκτος.
- η συγκρότηση μιας παγκόσμιας  ¨πολυπολιτισμικής¨ κοινωνίας χωρίς πολέμους, ¨δίκαιης¨ προς όλους κ.λπ.  είναι αδύνατη.

Εθνη ή παγκόσμια κοινωνία ;
Το παρόν δεν είναι φιλοσοφικό δοκίμιο αλλά, η παράθεση διαπιστώσεων και σκέψεων(ενίοτε κυνικών), που ενδεχομένως μπορούν να οδηγήσουν σε απάντηση επί ενός διπλού ερωτήματος που απασχολεί τούς συμπατριώτες μας, δηλαδή,
¨αν μπορεί να επιβιώσει η πατρίδα μας ως χώρα ελεύθερη, ασφαλής, ευημερούσα και δίκαιη για τους πολίτες της¨, και, ¨αν αυτό είναι υποχρέωση κάθε συμπολίτη μας¨.
Οφείλω να δηλώσω εξ αρχής ότι ανήκω σ΄ αυτούς που πιστεύουν ότι, οι βασικοί στόχοι κάθε ατόμου(επιβίωση πρωτίστως) μπορούν να επιτευχθούν μόνον με την ένταξη σε μια ομάδα(οικογένεια, φυλή, έθνος κ.λπ.) και θεωρώ ότι το πιο δοκιμασμένο και μακρόβιο υπόδειγμα ανθρωποομάδας είναι το ¨έθνος¨, μια έννοια με βαρύ φορτίο, για την οποία έχουν δοθεί διάφορες ερμηνείες για τη γέννησή της, το περιεχόμενο και την ανάγκη ύπαρξής της.
Συνέπεια αυτής της πεποιθήσεώς μου είναι ότι θεωρώ υποχρέωση-καθήκον να υπερασπίζομαι το έθνος στο οποίο ανήκω, καθώς και τη γή-πατρίδα που το στεγάζει, κι αυτό, όχι μόνον γιατί γεννήθηκα και έζησα εδώ, αλλά και για πολλούς άλλους μη συναισθηματικούς λόγους που θα προσπαθήσω να εκθέσω όσο γίνεται αντικειμενικά και απλά.
Λίγες δεκαετίες πρίν, αυτή η υποχρέωση εθεωρείτο αυτονόητη για κάθε Έλληνα πολίτη(και είναι ακόμη αυτονόητη για τη συντριπτική πλειοψηφία των συμπατριωτών μας και για τους πολίτες σχεδόν όλων των χωρών και δη των πλέον ανεπτυγμένων), ενώ τα τελευταία χρόνια τίθεται υπό αμφισβήτηση από ¨νεο-φιλοσόφους¨, ¨νεο-ιστορικούς¨, ¨κοσμοπολίτες¨, ¨αναθεωρητές-αποδομητές¨ κ.λπ. οι οποίοι προωθούνται από υπερεθνικά κέντρα στο προσκήνιο της πολιτικής και της πνευματικής ζωής κάθε χώρας.
Για την οικοδόμηση μιας σειράς συλλογισμών που θα αιτιολογούν τις απόψεις μου, επιστρατεύω και την ψυχρή λογική και όχι μόνον την(κατά Δραγώνα, Ρεπούση, Λιάκο κ.λπ.) ¨φαντασιακή οντότητα¨ του έθνους, ανατρέχοντας στο παρελθόν και χρησιμοποιώντας τις ακόλουθες διαπιστώσεις για το ανθρώπινο είδος(και όχι μόνον γι αυτό), διαπιστώσεις που έχουν διατυπωθεί ανά τους αιώνες από πολλούς σοφότερους και ειδικότερους εμού.
- Κάθε έμβιο όν είναι διαφορετικό.
Κανένα έμβιο όν δεν γεννιέται με(και δεν μπορεί να αποκτήσει), ακριβώς ίδια χαρακτηριστικά, ακόμη και με άτομα του ιδίου είδους. Κάθε άτομο κληρονομεί στο γενετικό υλικό του και αποκτά στη διάρκεια του βίου του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η διαφορετικότητα εκτείνεται όχι μόνον στα εξωτερικά χαρακτηριστικά αλλά και στις σωματικές ικανότητες και δεξιότητες, καθώς και στις νοητικές λειτουργίες και στον ψυχισμό κάθε ατόμου,
- Η συμπεριφορά κάθε ατόμου προσδιορίζεται πρωτίστως από τα ένστικτα.
Εκτός από τα προαναφερθέντα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, η φύση έχει προσδώσει σε όλα τα όντα και ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, μορφολογικά(κατ΄ είδος) αλλά και συμπεριφοράς.
Τα κοινά χαρακτηριστικά συμπεριφοράς είναι αυτά που αποκαλούμε ¨ένστικτα¨ ή ¨ορμέμφυτα¨, γνωστότερα των οποίων είναι εκείνα της αυτοσυντηρήσεως και της αναπαραγωγής, και το (λιγότερο γνωστό αλλά πολύ σημαντικότερο ειδικά στο ανθρώπινο είδος), ένστικτο, το ¨της υπεροχής και κυριαρχίας¨.
Το τρίτο είναι εκείνο που ωθεί τα άτομα να επιδιώκουν την διάκριση και την υπεροχή έναντι των άλλων και αποτελεί το κλειδί για την διαιώνιση και βελτίωση των ειδών, διότι οδηγεί στην ανάδειξη των ισχυρότερων-ικανότερων μελών κάθε ομάδος τα οποία, όχι μόνο προστατεύουν την ομάδα, αλλά και είναι εκείνα που κατακτούν το δικαίωμα να αποκτήσουν απογόνους στους οποίους κληρονομούν το δικό τους εκλεκτότερο γενετικό υλικό.
- Ο άνθρωπος(όπως και τα περισσότερα πρωτεύοντα όντα), είναι κοινωνικό(αγελαίο) όν .
Και τούτο διότι τα τρία ως άνω ένστικτα οδήγησαν στη εκούσια συγκρότηση ομάδων από άτομα του ιδίου είδους, προκειμένου, με τη συνένωση των δυνάμεων και των ικανοτήτων κάθε ατόμου, να εξασφαλισθεί κατ΄ αρχήν η επιβίωση όλων. Όποιο μέλος απομακρυνόταν από την ομάδα δεν επιβίωνε και όποιο εντασσόταν σ΄ αυτήν έπρεπε να υπακούει σε κανόνες ώστε να εξασφαλίζεται η "αρμονική" συμβίωση των μελών.

Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις προχωρώ σε σύντομη περιγραφή της ιστορικής πορείας του ανθρώπινου είδους προς τις σύγχρονες κοινωνίες.
Ο όρος "αρμονική συμβίωση" έχει απλό περιεχόμενο για τις ομάδες όλων των έμβιων αγελαίων όντων(και είχε και για τις πρωτόγονες ανθρωποομάδες), δηλαδή η αρμονία εξασφαλίζεται όταν όλοι έχουν μερίδιο(τροφή δηλαδή) από το προϊόν των κοινών προσπαθειών και ασφάλεια έναντι των κινδύνων. Εδώ εμφανίζεται η ευεργετική δράση του τρίτου ενστίκτου, δηλαδή η ανάδειξη του, ή των μελών της ομάδος, τα οποία, με την ισχύ τους ή/και τις ιδιαίτερες ικανότητές τους, πειθαρχούσαν τα υπόλοιπα μέλη και οδηγούσαν την ομάδα στις ορθές ενέργειες. Το είδος αυτό της οργάνωσης παρέμεινε σχεδόν αναλλοίωτο έως σήμερα για όλες τις ομάδες πλήν των ανθρώπινων.
Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά για τις ανθρώπινες ομάδες όταν εμφανίστηκε ο "έξυπνος" άνθρωπος, ο οποίος μπορούσε να κατασκευάζει και να χειρίζεται εργαλεία για την εξασφάλιση τροφής και ασφάλειας.
Όμως η επαναστατική αλλαγή έγινε αργότερα, όταν ο ¨έξυπνος¨ άνθρωπος άρχισε να παράγει και να εξασφαλίζει περίσσεια αγαθών και χρόνου, πέραν αυτών που ήταν αναγκαία για την καθημερινή διατροφή, και ανάπαυσή του.
Τότε, άλλαξε και η αξιολογική σειρά και ο τρόπος εκδήλωσης και ικανοποίησης των βασικών ενστίκτων.
Το ένστικτο της "υπεροχής και κυριαρχίας" μεταλλάχθηκε κι έγινε σε κάποιους ανθρώπους υπέρτερο ακόμη και του ενστίκτου της "επιβιώσεως", φαινόμενο που δεν συναντάται στα άλλα έμβια όντα, τα οποία προσπαθούν μεν να επιβληθούν των ομοίων τους, αλλά υποχωρούν και υποτάσσονται στον ισχυρότερο όταν κινδυνεύει η ζωή τους. Το ίδιο αυτό ένστικτο είναι αυτό που ωθεί στην επιδίωξη συγκέντρωσης αποθέματος αγαθών(πλούτου εν γένει) πέραν του αναγκαίου, για να χρησιμοποιηθεί το απόθεμα αυτό ως μέσον επιβολής και κυριαρχίας και ως μέσον ευκολότερης ικανοποίησης του γενετήσιου ενστίκτου.
Υπό τις νέες συνθήκες η έννοια του ισχυρότερου δεν ήταν πλέον σαφής όπως στα άλλα αγελαία όντα, δηλαδή δεν επικρατούσε ο ισχυρότερος σωματικά, αλλά εκείνος, η εκείνοι που, ωθούμενοι από το εντονότερο σε σχέση με τους άλλους ένστικτο της ¨υπεροχής και κυριαρχίας¨, εφάρμοζαν σε κατάλληλες(ανά εποχή και περίσταση) δόσεις, την πειθώ, την εξαπάτηση και τη βία, προκειμένου να επιβληθούν στα άλλα μέλη της ομάδας.
Οι συνέπειες της μετάλλαξης των βασικών ενστίκτων δεν ήταν και δεν είναι καθ΄ όλα ευεργετικές για το ανθρώπινο είδος. Μπορεί ο ανταγωνισμός που προέκυψε να οδήγησε στην ανάπτυξη της τεχνολογίας και, δι΄ αυτής, στην αύξηση της παραγωγής αγαθών και του χρόνου ανάπαυσης, καθώς και στην πλήρη κυριαρχία του ανθρώπινου είδους επί των άλλων έμβιων όντων, αλλά αυτό δεν κατέληξε στην ειρηνική και αρμονική συμβίωση όλων των ανθρώπων.
Κάθε ομάδα-φυλή-έθνος κ.λπ. συγκεντρώνει ποικιλία ατόμων, τα οποία είναι γενετικά προικισμένα με τα τρία βασικά ένστικτα(με διαφορετική ένταση στο καθένα), αλλά και με διαφορετικά σωματικά προσόντα και δεξιότητες, και διαφορετική ικανότητα αντίληψης και μάθησης. Βεβαίως με την κατάλληλη εκπαίδευση και εξάσκηση μπορούν να αποκτηθούν χρήσιμες γνώσεις και δεξιότητες απ΄ όλους, αλλά και πάλι τα γενετικά χαρακτηριστικά είναι αυτά που καθορίζουν τον βαθμό επιτυχίας της εκπαίδευσης στο κάθε άτομο. Αυτό που μετά βεβαιότητος δεν γίνεται με την εκπαίδευση, είναι η απάλειψη ή, η άμβλυνση των ενστίκτων, αντιθέτως, η εκπαίδευση συμβάλλει στην ικανότητα συγκάλυψης ή επιδεξιότερης και αποτελεσματικότερης εκδήλωσης του τρίτου κυρίως ενστίκτου, της ¨υπεροχής και κυριαρχίας¨.
Εν όψει των ανωτέρω είναι προφανές ότι η συνεισφορά κάθε μέλους στις ανάγκες αλλά και στο περίσσευμα αγαθών της ομάδας, είναι διαφορετική σε περιεχόμενο και αξία, όπως διαφορετική είναι και η ανταμοιβή κάθε μέλους.
Εφ΄ όσον κατ΄ αρχήν εξασφαλισθεί το ελάχιστο, δηλαδή η επιβίωση κάθε μέλους, τίθεται το ερώτημα με ποια κριτήρια θα κατανεμηθεί το περίσσευμα αγαθών, χρόνου, ανέσεων κ.λπ. σε κάθε μέλος, ώστε να εξασφαλισθεί η ¨αρμονική¨ συμβίωση των μελών και η συνοχή της ομάδας.
Η αρμονική συμβίωση και συνεπώς η συνοχή της ομάδας συνδέεται άρρηκτα με την αίσθηση κάθε μέλους της ότι έχει ¨δίκαιη¨ μεταχείριση. Το ¨δίκαιο¨ όμως έχει άλλο νόημα για κάθε μέλος της ομάδος. Άλλοι θεωρούν δίκαιη την κατανομή ίσου μεριδίου αγαθών, ανέσεων κ.λπ. σε κάθε μέλος, άλλοι την κατανομή αναλόγως της προσφοράς εκάστου, άλλοι αναλόγως των ικανοτήτων-δεξιοτήτων εκάστου, και άλλοι αναλόγως της κληρονομημένης ή κατακτημένης με οποιονδήποτε τρόπο θέσεως στην ιεραρχία κ.λπ.
Σημαντικά προβλήματα στην διαμόρφωση κοινής αντίληψης για την ¨δίκαιη¨ οργάνωση και λειτουργία της ομάδας είναι,
- η αδυναμία πολλών να αξιολογήσουν ορθά τις δυνατότητές τους και την προσφορά τους(αυτό που οι σοφοί προγονοί μας έλεγαν ¨γνώθι σ΄ αυτόν¨),
- η βουλιμία εκείνων των μελών που έχουν εντονότερα ανεπτυγμένο το τρίτο ένστικτο,
- η αδυναμία ή(συνηθέστερα), η απροθυμία των εγκατεστημένων ηγετών να ανιχνεύσουν και αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες των μελών τους και να τα ανταμείψουν αναλόγως.
Έτσι αρχίζουν να γίνονται περίπλοκα τα πράγματα και ακόμη περιπλοκότερα όσο οι ομάδες διευρύνονται-εκουσίως ή ακουσίως-σε φυλές, έθνη, αυτοκρατορίες κ.λπ.
Μέσα σ΄ αυτόν τον κυκεώνα αναγκών, απαιτήσεων, διαθέσεων, ικανοτήτων κ.λπ. των μελών μιας ανθρωποομάδας, η συνοχή και επιτυχής εν χρόνω πορεία της, καθορίζεται αποκλειστικά από την ικανότητα και την διάθεση των ηγετών να δημιουργήσουν και εφαρμόσουν ένα σύστημα διοίκησης, με το οποίο,
- θα αξιοποιούνται οι ικανότητες όλων των μελών της ομάδας,
- θα ικανοποιούνται αναλόγως οι βασικές ανάγκες και οι θεμιτές πρόσθετες επιθυμίες των μελών της ομάδας χωρίς να παραβλάπτεται η ασφάλεια και παραγωγικότητα της ομάδας, και,
- θα έχουν τη δυνατότητα να προωθούνται προς τις ηγετικές θέσεις οι ικανότεροι-καταλληλότεροι και όχι οι πλέον φιλόδοξοι(αλλά ανίκανοι, ή ιδιοτελείς), ή οι συγγενείς των εγκατεστημένων ηγετών.
Στην πορεία αιώνων του ανθρώπινου είδους δοκιμάστηκαν πολλά συστήματα διοίκησης(απόλυτη μοναρχία, φεουδαρχία, δημοκρατία κ.λπ.).
Κανένα σύστημα δεν απεδείχθη πανάκεια. Φυλές, έθνη, αυτοκρατορίες ευδοκίμησαν ή κατέρρευσαν υπό οποιοδήποτε σύστημα διοίκησης, και, η μία ή η άλλη κατάληξη προέκυψε ως συνέπεια της ικανότητας ή ανικανότητας της εκάστοτε ηγεσίας.
Κανένα επίσης σύστημα δεν εξασφάλισε την αποδοχή και ικανοποίηση όλων των μελών μιας ομάδας, παρ΄ ότι υπήρξαν μικρά(σε σχέση με την ιστορία του ανθρώπου), διαστήματα, κατά τα οποία κάποιες ομάδες επέτυχαν να εξασφαλίσουν στα μέλη τους ειρήνη και ευημερία, εις βάρος όμως άλλων ομάδων. Στην περίπτωση αυτή οι ηγέτες κατάφεραν να μετατρέψουν τη ατομική τους φιλοδοξία και βουλιμία σε ομαδική επιθυμία με την υπόσχεση λαφυραγώγησης και απόλαυσης των ξένων αγαθών. Η μακρά και ατελείωτη σειρά πολέμων είναι αψευδής μάρτυρας της απόλυτης κυριαρχίας των ενστίκτων επί του αισθήματος δικαίου που πιθανόν να διακατέχει κάποιους ανθρώπους ως άτομα.
Αυτό που δεν συνέβη, και δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ, είναι η επίτευξη και διαιώνιση μιας αρμονικής και δίκαιης συμβίωσης όλων των ανθρώπων σε μια παγκόσμια κοινωνία. Όσοι οραματίζονται κάτι τέτοιο(οι ¨κοσμοπολίτες¨), παραβλέπουν τα ανθρώπινα ένστικτα και κυρίως το τρίτο, της ¨υπεροχής και κυριαρχίας¨.
Μόνιμη μέριμνα όλων των κατά καιρούς ηγετών(σχεδόν πάντα με ιδιοτελείς στόχους, δηλ. την διατήρηση της εξουσίας και την αύξηση της ισχύος τους), ήταν η διατήρηση της εσωτερικής ηρεμίας και η αποτελεσματική άμυνα έναντι αντιπάλων ομάδων. Επειδή όμως κατανοούσαν ότι ήταν αδύνατη η επί μακρόν ικανοποίηση των επιθυμιών όλων των μελών και η εμπέδωση της αίσθησης του δικαίου σ΄ όλους, κατέφευγαν στην εξώθηση της ομάδας σε κατακτητικούς-λαφυραγωγικούς πολέμους, ή, όταν η ομάδα δεν ήταν αρκετά ισχυρή για να διεξαγάγει επιτυχή πόλεμο, στη συνδρομή μεθόδων με τις οποίες οι δυσαρεστημένοι θα έβρισκαν ¨παραμυθία¨(παρηγοριά) ώστε να μην εξεγερθούν και διαλύσουν την ομάδα ή, την εγκαταλείψουν.
Πολλές μέθοδοι και πολλά μέσα χρησιμοποιήθηκαν γι αυτόν τον σκοπό, όπως π.χ. η επίκληση των συγγενικών, φυλετικών και πολιτιστικών δεσμών(γλώσσα, ήθη, έθιμα, θρησκεία κ.λπ.), της ¨ένδοξης¨ (πραγματικής ή μυθικής) ιστορικής διαδρομής της ομάδας, των κινδύνων από τις εχθρικές διαθέσεις άλλων ομάδων, και τέλος η βία. Επιτυχέστερες και ανθεκτικότερες στο χρόνο απεδείχθησαν οι μη βίαιες μέθοδοι.
Αλλά, η εξασφάλιση της ανοχής των μελών της ομάδας δεν ήταν ικανή προϋπόθεση για την επιβίωση και για την διατήρηση και αύξηση της ισχύος της. Για να συμβεί και το δεύτερο έπρεπε να συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις, όπως π.χ. να υπάρχει ικανός αριθμός μελών, να υπάρχει ικανός ζωτικός χώρος για την άντληση πόρων, και να υπάρχει ορθολογική και δίκαιη διαχείριση των κοινών, ώστε να συμμετέχουν τα μέλη, πρόθυμα και δραστήρια, στις δραστηριότητες της ομάδας,
Όταν με την πάροδο του χρόνου έγιναν ευκολότερες οι επικοινωνίες και συνεπώς και οι συγκρούσεις μεταξύ των ομάδων, προέκυψε η ανάγκη συνασπισμού ή και συνένωσης διαφόρων ομάδων.
Οι ευκαιριακές συμπράξεις, συνεργασίες και συμμαχίες ομάδων με μόνο κριτήριο την αντιμετώπιση συγκεκριμένου κινδύνου, δεν εξασφάλισαν την μακροβιότητα καμιάς ομάδας, ούτε μακρά διαστήματα ειρήνης, αναγκαία για την ανασυγκρότηση της οικονομικής ζωής και την αναπλήρωση των απωλειών ανθρωπίνων ζωών.
Γι αυτό κατέστη αναγκαία η μόνιμη συνένωση όσο το δυνατόν περισσοτέρων ομάδων. Αλλά για να έχουν μέλλον οι νέες ευρύτερες ομάδες θα έπρεπε να στηρίζονται σε όλα ή, σε αρκετά από τα προαναφερθέντα κοινά χαρακτηριστικά-δεσμούς, δηλαδή την ομοφυλία και τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία.
Το ευρύτερο δυνατόν ανθρωποσύνολο που δοκιμάστηκε και επέτυχε περισσότερο από κάθε άλλο να εξασφαλίσει την αρμονικότερη συμβίωση των μελών του και την μακροβιότητά του, απεδείχθη στην πράξη ότι είναι αυτό που ονομάζεται ¨έθνος¨.
Οι εθνικοί δεσμοί απεδείχθησαν τόσο ισχυροί, ώστε, ακόμη και η βίαιη(και πολλές φορές μακραίωνη) υποταγή ενός εθνικού συνόλου στην κυριαρχία άλλου, ή η εθελούσια ένταξη ατόμων(π.χ. ως οικονομικών μεταναστών) σε άλλο εθνικό ή κρατικό σύνολο, δεν διέγραψε την επιθυμία των ατόμων να ανήκουν στο αρχικό εθνικό σύνολο. Τα ιστορικά παραδείγματα είναι πολλά και σαφή, με εξαιρέσεις βεβαίως(κυρίως σε ατομικό επίπεδο).
Στη διαδρομή της ιστορίας του ανθρώπινου είδους ιδρύθηκαν(κυρίως με βία) και ευρύτερα σύνολα, οι αυτοκρατορίες, αλλά όλες διαλύθηκαν αργά ή γρήγορα. Η συνοχή τους βασίστηκε κυρίως στη βία και, για τις μακροβιότερες, στην ανοχή των υπόδουλων. Ανοχή που εξασφαλιζόταν με την περιορισμένη λεηλασία των πόρων και αγαθών τους, ώστε οι υπόδουλοι να έχουν τα απολύτως αναγκαία για την επιβίωσή τους υλικά αγαθά και, ενίοτε, με την υπό όρους και περιορισμούς διατήρηση των πολιτιστικών τους ιδιαιτεροτήτων.
Κάποιοι, εν όψει της άμεσης πλέον επικοινωνίας ανθρώπων και πολιτισμών, της αύξησης του πληθυσμού της γης και της ανάγκης ειρηνικής συμβίωσης, οραματίζονται, ως φυσική και αναγκαία εξέλιξη, την κατάργηση των εθνισμών και κατά συνέπεια των εθνικών συνόλων,(τα οποία κατ΄ αυτούς είναι υπεύθυνα για τον διαρκή ανταγωνισμό και τους πολέμους), και την ίδρυση μιας παγκόσμιας κοινωνίας ανθρώπων,
Το όραμα αυτό μοιάζει ελκυστικό όπως ελκυστικά ήταν και τα οράματα των διαφόρων θρησκευτικών(μυστών) και ιδεολογικών ταγών για την συγκρότηση θρησκευτικών ή κομμουνιστικών κοινωνιών, στις οποίες όλοι οι άνθρωποι, απαλλαγμένοι από τα ένστικτά τους(τα πάθη, τις επιθυμίες και τις απαιτήσεις τους), και ομοίως σκεπτόμενοι και δρώντες, θα απολαμβάνουν εξ ίσου και εν ειρήνη τα υλικά και πνευματικά αγαθά της παγκόσμιας κοινότητας, καθοδηγούμενοι από καλούς κ΄αγαθούς ηγέτες.
Η ουτοπία είναι προφανής. Τα ένστικτα δεν καταργούνται, τα άτομα δεν μπορούν να καταστούν όμοια σε ικανότητες, επιθυμίες και συμπεριφορά.
Συνεπώς αυτό που θα συμβεί είναι να βρεθούν τα άτομα, χωρίς το προστατευτικό κέλυφος που τους προσέφερε η εθνική ομάδα με τους πραγματικούς και ¨φαντασιακούς δεσμούς¨ της, μόνα τους στον ωκεανό της παγκόσμιας κοινωνίας εντός της οποίας θα είναι αναγκασμένα(για να επιβιώσουν), να προσχωρούν σε ομάδες συγκροτημένες με αμιγώς υλικά κίνητρα οι οποίες θα ανταγωνίζονται για την απόσπαση του μεγαλύτερου μεριδίου από τον υλικό πλούτο του συνόλου.
Δηλαδή θα αντικατασταθούν οι εθνικοί πόλεμοι με τον πολύ αγριότερο πόλεμο ομάδων οικονομικών συμφερόντων και συμμοριών.
Ο ανταγωνισμός για υλικά αγαθά συμβαίνει βέβαια και μέσα στις εθνικές ομάδες.
Αλλά σε μια μικρή εθνική ομάδα υπάρχουν οι πολιτιστικοί δεσμοί που, αφ΄ ενός μεν παρηγορούν τους-όντως ή δήθεν-αδικούμενους, αφ΄ ετέρου δε ενισχύουν την πιθανότητα να αναδειχθούν ως ηγέτες, άτομα με την πρόθεση να ασκήσουν ¨δίκαιη¨ εξουσία. Και είναι ευκολότερη η άσκηση δικαιότερης πολιτικής σ' ένα περιορισμένο κοινωνικό σύνολο παρά σε μια παγκόσμια κοινωνία. Συνεπώς εξηγείται κι' έτσι η επιθυμία των ολιγότερο προικισμένων ή, των μη προνομιούχων, ν' ανήκουν σε μικρά ευημερούντα σύνολα ελπίζοντες στην βελτίωση και της δικής τους θέσεως. Όπως είναι ευκολότερο και για τους φιλόδοξους και ικανούς να διακριθούν σε μια μικρή κοινωνία παρά στην χαοτική παγκόσμια. Εξ άλλου είναι βεβαιωμένο ιστορικά ότι ο άνθρωπος προτιμά τη θαλπωρή ενός συνόλου όμαιμων-ομόφυλων-ομοεθνών-ομοδόξων και ανέχεται την, μέχρι κάποιου ορίου, άδικη μεταχείριση μιας ηγεσίας ομοεθνών, από την καλλίτερη μεταχείριση αλλοεθνών κατακτητών.
Στην παρούσα ιστορική περίοδο φαίνεται ότι έχουν δημιουργηθεί υπερεθνικές ομάδες οικονομικών συμφερόντων, αρκετά ισχυρές ώστε να διαβρώνουν και καθοδηγούν τις ηγεσίες μικρών και μεγάλων εθνικών κρατών ή και συνασπισμών κρατών. Οι ομάδες αυτές προωθούν την παγκοσμιοποίηση, όπως εκείνοι την εννοούν, δηλ. την κατάργηση των παραγόντων που παρεμποδίζουν την εκ μέρους τους χρήση ληστρικών χρηματιστηριακών και άλλων μεθόδων για την λεηλασία του παραγόμενου παγκοσμίως πλούτου.
Κυριότερο εμπόδιο στις επιδιώξεις τους είναι τα εθνικά-κρατικά σύνολα και γι αυτό πρώτος και εν εξελίξει στόχος τους είναι η απάλειψη των δεσμών που συγκροτούν και συγκρατούν τις εθνικές ομάδες.
Στην προσπάθεια αυτή έχουν επιστρατεύσει πολιτικούς, ιστορικούς , νεο-φιλόσοφους, δεξαμενές σκέψεως(think tank), Μ.Μ.Ε., Μ.Κ.Ο. κ.λπ. και έως τώρα φαίνεται ότι προωθούν με επιτυχία τους στόχους τους. Η μικρή, αλλά συνεχώς διευρυνόμενη αυτή ομάδα, προωθείται με κάθε μέσον σε καίριες θέσεις στα εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων, στα Μ.Μ.Ε. και στους πολιτικούς οργανισμούς, προβάλλοντας έτσι προνομιακά τις θέσεις της.
Για την πιο αποτελεσματική επίθεση κατά της Ιστορίας, της θρησκείας, της γλώσσας κ.λπ. επιστρατεύονται(με υλικά και άλλα ανταλλάγματα), κυρίως άτομα με υψηλή εκπαίδευση(άλλο η ¨μόρφωση¨), νοημοσύνη και βιοτικό επίπεδο, στα οποία έχει ατονήσει η επιθυμία ν΄ ανήκουν σε ομάδα λόγω της επάρκειας των προσόντων τους και η ως εκ τούτου αυτάρκειας(πνευματικής και υλικής) που νοιώθουν.
Δεν μπορώ να προφητεύσω αν η εκστρατεία τους θα είναι επιτυχής μέχρι τέλους γιατί πολλές φορές ¨ο δόλος της Ιστορίας¨ έχει διαψεύσει προβλέψεις μελλοντολόγων και προγραμματιστών εξελίξεων . Και τούτο διότι ο άνθρωπος, ως άτομο και ως μέλος ομάδας, εκδηλώνει ενίοτε απρόβλεπτες αντιδράσεις πέραν εκείνων που οι απανταχού δεξαμενές σκέψεως, οι μελλοντολόγοι κ.λπ. λαμβάνουν ως σταθερές.
Ασχολήθηκα εκτενώς με τους παράγοντες που διαμορφώνουν νομοτελειακά την ανθρώπινη συμπεριφορά(ατομική και ομαδική), διότι η ουτοπική προσδοκία ιδανικών ατόμων και κοινωνιών, αποπροσανατολίζει τις ενέργειες των ατόμων και των ομάδων.
Οι ομάδες πάντα θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους όπως και τα άτομα εντός των ομάδων και πάντα θα υπάρχουν εξουσιαστές και εξουσιαζόμενοι.
Από τότε που ο ¨΄εξυπνος¨ (ή ¨σοφός¨ ! ) άνθρωπος ακολούθησε τον δρόμο της άντλησης όσο το δυνατόν περισσότερων αγαθών και της συσσώρευσής τους, η πορεία δεν είναι αναστρέψιμη.
Οι ¨ειρηνικές¨ περίοδοι στην ιστορία του ανθρώπινου είδους είναι απλώς τα αναγκαία διαλλείματα για την αναπλήρωση των απωλειών του προηγούμενου πολέμου ή, για την συσσώρευση δυνάμεων ικανών να διεξαγάγουν επιτυχώς(;) τον επόμενο. Και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει, ακόμη και αν ο φόβος πλανητικής καταστροφής περιορίσει τη χρήση των όπλων. Απλώς η προσπάθεια κατίσχυσης θα γίνεται(και ήδη αυτό συμβαίνει) με άλλα μέσα.
Αυτό που απομένει είναι η διαρκής προσπάθεια ατόμων και ομάδων να εξασφαλίζεται η, όσο το δυνατόν, μακροχρόνια ισορροπία δυνάμεων που θα περιορίζει τη βουλιμία των ισχυρών και θα εξασφαλίζει την ικανοποιητική διαβίωση των αδυνάτων.
Με δεδομένη την κατάσταση στην τρέχουσα ιστορική περίοδο προχωρώ στα θέματα που αφορούν στην πατρίδα μας.
Η πατρίδα μας δεν απειλείται απλώς, κινδυνεύει και, ακριβέστερα, αποσυντίθεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.
Για να επέλθει όμως η καταστροφή της χώρας δεν αρκεί η απειλή από εξωτερικούς εχθρούς. Η απειλή αυτή από μόνη της δεν αποτελεί κίνδυνο για την ύπαρξη της πατρίδας μας. Αντίθετα μπορεί να αποτελέσει αφορμή για δημιουργική ανησυχία, εγρήγορση και ενίσχυση της συνοχής της κοινωνίας μας, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν σε δυσχερέστερες από τις σημερινές συνθήκες.
Το στοιχείο που διαφοροποιεί τη σημερινή κατάσταση και την καθιστά επικίνδυνη, είναι η εκ των έσω διάβρωση των δεσμών που συνδέουν τα μέλη της κοινωνίας μας και μειώνουν την επιθυμία τους να την υπερασπιστούν.
Δεν είμαι από εκείνους που απορρίπτουν τις ¨συνομωσιολογίες¨. Η ιστορία, ιδίως των τελευταίων χιλιετηρίδων, έχει διαμορφωθεί κυρίως με συνομωσίες. Αλλά και οι συνομωσίες θα αποτελούσαν απλώς μια απειλή σαν τις άλλες, εάν δεν είχαν το πλεονέκτημα της μυστικότητας και δολιότητας ώστε να μη γίνονται ορατές από το μεγαλύτερο μέρος των συμπατριωτών μας.
Εδώ είναι αναγκαία η διορατικότητα, η ικανότητα και ο πατριωτισμός των ηγετών, οι οποίοι καλούνται να ενισχύσουν όχι μόνον την οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική ισχύ της χώρας, αλλά και τον πατριωτισμό των πολιτών. Κι αυτό το τελευταίο(αλλά σημαντικότερο όλων), επιτυγχάνεται πρωτίστως με την θωράκιση των δεσμών και των στοιχείων που συνθέτουν την ¨εθνική συνείδηση¨, και με την επισήμανση των μη ευκόλως ορατών εξωτερικών απειλών.
Αντί γι αυτά, τα(σε άλλες εποχές) αυτονόητα, βλέπουμε σήμερα να εξελίσσεται όχι μόνον ανεμπόδιστα, αλλά πολλάκις ενισχυόμενη από τμήμα της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας, μια πολυσχιδής εκστρατεία λοιδορίας και αποδόμησης των εθνικών συνεκτικών δεσμών.
Εκστρατεία η οποία έχει την αφετηρία της στην δεκαετία του 1960 και έως σήμερα έχει σε μεγάλο βαθμό επιτύχει προσβάλλοντας τα στοιχεία(Ιστορία, θρησκεία,γλώσσα, κ.λπ.), που συντηρούν ακόμη την επιθυμία μας ν΄ ανήκουμε σ΄ αυτό το έθνος, ακόμη και όταν οι ηγέτες του αποδεικνύονται ανάξιοι της βαριάς κληρονομιάς του.
Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν δυσαρεστημένοι, είτε διότι πράγματι αδικούνται, είτε διότι νομίζουν ότι αδικούνται, είτε ακόμη διότι η βουλιμία τους για πλούτο και αξιώματα δεν ικανοποιείται.
Η αντίδραση αυτών των ατόμων μπορεί να φθάσει στην απάρνηση της εθνικής ταυτότητας, στην ένταξη σε άλλα εθνικά σύνολα, και κάποιων, ακόμη και στην υβριστική και βλαπτική συμπεριφορά τους προς το έθνος που απαρνήθηκαν και το κράτος που εγκατέλειψαν.
Αυτά δεν μπορούμε να τα εμποδίσουμε, γιατί δεν μπορούμε να διακρίνουμε ή να υπαγορεύσουμε τη βούληση καθενός.
Εκείνο όμως που δεν πρέπει να γίνεται ανεκτό, είναι η αντεθνική έως και προδοτική συμπεριφορά κάποιων που δεν δηλώνουν ευθαρσώς ότι αδιαφορούν για το έθνος και κράτος τους, αλλά δεν τα εγκαταλείπουν, και με τις ενέργειές τους βλάπτουν το έθνος.
Εδώ γεννάται άλλη μια δυσκολία.
Με ποια κριτήρια και από ποιούς μπορεί να χαρακτηρισθεί ως βλαπτική, υπονομευτική ή, προδοτική, η συμπεριφορά κάποιου ατόμου εντός της επικράτειας του έθνους ;
Δυστυχώς και σ΄ αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολη και απλή η απάντηση. Και η δυσχέρεια επαυξάνεται λόγω της επιφύλαξης που δημιουργεί η κατάχρηση τέτοιων κατηγοριών για την εξόντωση ιδεολογικών αντιπάλων ή ανταγωνιστών στη διεκδίκηση της εξουσίας.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ατόμων βλαπτικών για το έθνος.
Στη μεγαλύτερη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που θέλουν να επιβάλλουν τη δική τους άποψη στον χειρισμό των εσωτερικών και εξωτερικών ζητημάτων της χώρας, μη δυνάμενοι(εξ ανικανότητας ή, άγνοιας ή, αδιαφορίας) ν΄ αντιληφθούν τη ζημία που μπορεί να προκαλέσει η επιβολή των απόψεών τους και οι ενέργειές τους για τον σκοπό αυτό. Κάποιοι από την κατηγορία αυτή μπορούν να γίνουν όργανα ξένων χωρίς να αντιλαμβάνονται τους σκοπούς τους.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που για την κατάκτηση της εξουσίας ή πλούτου, βλάπτουν συνειδητά την πατρίδα τους ενεργούντες συχνά και ως όργανα άλλων κρατών. Βεβαίως κανείς από την κατηγορία αυτή δεν ομολογεί ότι εν γνώσει του ενεργεί βλαπτικά ή, ότι είναι όργανο ξένων δυνάμεων που επιβουλεύονται την πατρίδα τους.
Επειδή, η διακρίβωση και κυρίως η απόδειξη των κινήτρων και προθέσεων κάθε πολίτη είναι αδύνατη και, επειδή δεν είναι δυνατόν στην εποχή μας να εξοντώνονται οι, ενσυνειδήτως ή μη, προτιθέμενοι να βλάψουν το έθνος, είναι αποτελεσματικότερο να επικεντρωθούν οι προσπάθειες στη θωράκιση της εθνικής συνείδησης των πολιτών και η ενίσχυση των αντανακλαστικών τους.
Αυτήν την συνείδηση που διατηρήσαμε επί αιώνες ελεύθεροι ή σκλάβοι, πλούσιοι ή φτωχοί, πολλοί ή λίγοι, φαίνεται ότι την αφήνουμε τώρα να διαβρώνεται από ξένους και εντόπιους χωρίς ν΄ αντιδρούμε.
Αλλά τι μπορούμε να κάνουμε ;
Αν υπάρχει ακόμη χρόνος και αν υπάρχουν ακόμη άτομα από την ηγεμονεύουσα ομάδα με ικανότητες και πατριωτισμό, ίσως κινηθούν κάποιοι μηχανισμοί ανάσχεσης της αποσύνθεσης της κοινωνίας μας.
Η πολιτική και πνευματική ηγεσία της χώρας έχει ιστορική ευθύνη, αλλά φαίνεται ότι δεν έχει τη γνώση, την ικανότητα και κυρίως τη θέληση να υπερασπιστεί το οικοδόμημα χιλιετηρίδων ενός έθνους του οποίου την Ιστορία και τον πολιτισμό θαύμασαν και θαυμάζουν όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη.
Αλλά τι μπορούμε να περιμένουμε από μια άρχουσα τάξη που περιλαμβάνει:
Πολιτικούς, που αγνοούν την Ιστορία, που παραχωρούν κυριαρχικά δικαιώματα ενδίδοντας στις πιέσεις ξένων, και λεηλατούν τον δημόσιο πλούτο,
ανθρώπους του πνεύματος(;), που ροκανίζουν τους συνδετικούς δεσμούς του έθνους(Ιστορία, θρησκεία, γλώσσα), που μιμούνται ξένα πρότυπα λοιδορούντες κάθε τι Ελληνικό, και ανέχονται ή συμμετέχουν στη λεηλασία του δημόσιου πλούτου,
μεγιστάνες του χρήματος, που χρηματοδοτούν έδρες σε ξένα Πανεπιστήμια αντί να ενισχύσουν τα Ελληνικά, δίνουν εκατομμύρια σε ξένους αθλητές αντί να χτίζουν σχολεία και να χρηματοδοτούν αρχαιολογικές έρευνες, που συμμετέχουν στη λεηλασία του δημόσιου πλούτου και εξάγουν τα κέρδη τους σε άλλες χώρες,
Αναφέρομαι στην ηγετική ομάδα και στις ευθύνες της, αλλά δεν παραγνωρίζω και τις-μικρές έστω-ευθύνες των απλών πολιτών. Αλλά, οι απλοί πολίτες, βυθισμένοι στο τέλμα της κοινωνίας μας και εμβρόντητοι από την επαπειλούμενη ραγδαία επιδείνωση του "τρόπου ζωής" των, δεν έχουν τη δυνατότητα να εμβαθύνουν στο πρόβλημα και να κατανοήσουν τους μηχανισμούς που μας οδήγησαν εδώ, καθώς κι' εκείνους που μπορούν να μας βγάλουν από το τέλμα πριν συμβεί κάποια συμφορά. Η πολιτική σκέψη του νεοέλληνα χαρακτηρίζεται από υπερβολική επίδραση του συναισθήματος και ελάχιστη του ορθολογισμού. Τον διακρίνει επίσης άγνοια της ιστορίας και άρνηση των αμείλικτων νόμων που διέπουν τις διακρατικές σχέσεις, στις οποίες αυτός αναζητεί αφελώς "ηθικούς" κανόνες, με την εφαρμογή των οποίων-υποτίθεται-ότι θα διασφαλίσουμε την εδαφική μας ακεραιότητα και την απελευθέρωση της Κύπρου. Συνεπώς τώρα-όπως πάντα-μόνον κάποιος ηγέτης μπορεί να ανακρούσει πρύμνα πριν το καράβι συντριβεί.
Δυστυχώς η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι οι Έλληνες ανακάμπτουν μόνο μετά από εθνικές καταστροφές.
Και αν σε άλλες εποχές είχαμε την ευκαιρία να συσπειρωθούμε, να διαφυλάξουμε την Ελληνικότητά μας(έστω και υπόδουλοι), ν΄ ανασυνταχθούμε και να επανιδρύσουμε το κράτος, τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα. Ακόμη και αν κατορθώσουμε να διατηρήσουμε την εθνική μας συνείδηση (μάλλον να την επανακτήσουμε αφού ήδη την έχουμε αποβάλλει ή εξασθενίσει), θα είναι αδύνατον να επανακτήσουμε τα εδάφη και τα κυριαρχικά δικαιώματα που μετά βεβαιότητας θα χάσουμε σύντομα (όσα δεν έχουμε παραχωρήσει ακόμη), με ή χωρίς στρατιωτική σύγκρουση.
Η Ελλάδα είναι εδώ και πολλά χρόνια σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης αλλά τα μυαλά μας σε κατάσταση ¨Νιρβάνα¨.
Σήμερα χρειαζόμαστε έναν Καποδίστρια για να συγκροτήσει ένα αποτελεσματικό και αδιάφθορο κράτος(διοικητική μηχανή, Παιδεία, Δικαιοσύνη, Στρατό), αλλά πρωτίστως έναν Κολοκοτρώνη για να ¨τακτοποιήσει¨ τους προσκυνημένους.
Δυστυχώς δεν φαίνεται κανένας από τους δύο στον ορίζοντα, διότι, και αν υπήρχαν κάποιοι με τέτοιες διαθέσεις και προσόντα θα είχαν πνιγεί στο πέλαγος του δήθεν προοδευτισμού μας.
Με απαισιοδοξία και θλίψη
Ελευθ.Τσουρέλης

1 σχόλιο:

  1. Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΤΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΒΑΘΜΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΜΑΣ . ΑΛΛΩΣ, ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΜΟΥ ΤΑ ΛΑΘΗ ΜΟΥ ΕΧΘΡΟΙ ΜΟΥ ΤΑ ΠΑΘΗ ΜΟΥ. στην δημοσια ζωη του της Ελλάδας μας οι κρατούντες είναι ιδιώτες ιδιοτελείς , ενώ θα έπρεπε να είναι δημόσιοι διάκονοι των ΣΥΜΦΕΡΌΝΤΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΎ ανιδιοτελείς. Οι πατριώτες δεν εξέλειπον ποτέ, ούτε κατά την ενεστώσα περίοδο . ΕΙΜΕΘΑ ΛΟΓΙΚΑ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

    ΑπάντησηΔιαγραφή